Nâng cao năng lực đội ngũ chăm sóc mắt tuyến Huyện
Từ việc chăm sóc cá nhân bệnh nhân đến chăm sóc toàn dân
Mục tiêu Tầm nhìn 2020: Quyền được nhìn thấy đã cung cấp chương trình thị lực và mục tiêu chung cho các chương trình chăm sóc sức khỏe mắt.Chương trình cung cấp mô hình kế hoạch, hoặc thay đổi lối suy nghĩ từ chăm sóc cá nhân bệnh nhân đến chăm sóc toàn dân, từ phương pháp làm việc/nhiệm vụ của mỗi cá nhân đến làm việc theo nhóm để xóa bỏ bệnh mù lòa có thể phòng tránh được. Với mục tiêu chung như vậy cần kế hoạch của một nhóm.
Kế hoạch của Tầm nhìn 2020 chỉ ra rằng các hoạt động nên được lập kế hoạch và thực hiện cho toàn bộ khu vực và dân cư đã xác định và đẩy mạnh tư tưởng đơn vị quản lý dân cư là từ 500.000 đến 1.000.000 người giới hạn theo đơn vị cung cấp Tầm nhìn 2020. Các đề cử mục tiêu về các dịch vụ và nguồn lực được yêu cầu tạo ra như tỉ lệ đơn vị của đơn vị cung cấp, ví dụ mỗi đơn vị có từ 2 đến 4 bác sỹ nhãn khoa, 4 đến 10 ytá nhãn khoa. Điều này thể hiện trách nhiệm của một nhóm trong việc chăm sóc sức khỏe mắt cho người dân theo một đơn vị cung cấp của Tầm nhìn 2020.
Khái niệm làm việc theo nhóm
Thuật ngữ “nhóm” thì không được sử dụng phổ biến bởi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt mà quen thuộc hơn với những nhóm người chuyên nghiệp như bác sỹ nhãn khoa, các ytá nhãn khoa, các kỹ thuật viên đo thấu kính, nhân viên hỗ trợ, các nhà quản lý…Khái niệm những nhóm và làm việc theo nhóm là khá thân thuộc hơn đối với văn hóa quản lý.
Công việc quản lý thường sử dụng khái niệm nhóm và làm việc theo nhóm nếu trong nhà máy hoặc trong các tổ chức muốn đạt được năng suất, sự hiệu quả, sự thỏa mãn công việc và sự chia sẻ chiến lược. Bác sỹ Meredith Belbin, một trong các chuyên gia đứng đầu thế giới về xây dựng tinh thần làm việc đồng nhóm, đã thực hiện nghiên cứu về sự tương tác nhóm và rút ra kết luận rằng tất cả các thành viên của một tổ chức có hai vai trò. Vai trò đầu tiên là vai trò chức năng: các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt thuộc 1 nhóm bởi vì họ là một bác sỹ nhãn khoa, ytá nhãn khoa, nhân viên nhập liệu, kỹ thuật viên gây mê, nhân viên hành chính bệnh viện…Vai trò thứ hai là vai trò nhóm, theo định nghĩa của bác sỹ Belbin ”là khuynh hướng hành động, đóng góp và có quan hệ với những người khác theo một phương pháp cụ thể”.Các thành viên trong nhóm khác nhau về hành động, một vài người thích các vai trò hành động định hướng, một số khác thì thích vai trò con người định hướng, trong khi số khác thể hiện vai trò suy nghĩ theo nhóm, Belbin xác định có 9 loại vai trò nhóm.
Vai trò nhóm của Belbin
Vai trò hành động định hướng |
Các điểm mạnh |
Tồn tại các điểm yếu |
NGƯỜI LẬP KẾ HOẠCH |
Các thách thức, động lực và phát triển do áp lực. Sự phát triển và giữ vững lập trường để vượt qua các trở ngại. |
Thiên về sự kích động, làm cho con người có cảm giác khó chịu |
NGƯỜI THỰC HIÊN |
Có kỷ luật, đáng tin cậy, thận trọng và có hiệu quả.Biến các ý tưởng thành hành động thực tiễn. |
Có thể thiếu sự linh động, Chậm đáp ứng các khả năng cải thiện mới. |
NGƯỜI KIỂM TRA CUỐI CÙNG |
Sự cẩn thận cao, tận tâm, ngăn nắp, lo lắng, phát hiện các sai phạm và thiếu sót. Có thể hoàn thành cái gì đó đang được bắt đầu với tính hoàn hảo trọn vẹn |
Các nhà cung cấp đúng giờ. Có khuynh hướng lo lắng quá mức.Người được ủy nhiệm yếu. |
Vai trò con người định hướng |
Các điểm mạnh |
Các mặt yếu kém còn tồn tại |
ĐIỀU PHỐI VIÊN |
Người chủ tịch tốt, tự tin, cẩn thận. Phân biệt các mục tiêu, thực hiện các quyết định, ủy quyền tốt. |
Nhìn có vẻ lôi cuốn hấp dẫn, chuyển gánh nặng sang công việc cá nhân. |
NHÂN VIÊN LÀM VIỆC THEO NHÓM |
Có sự hợp tác, ôn hòa, mẫn cảm và khôn khéo. Lắng nghe, xây dựng, ngăn ngừa sự va chạm.Rất tốt với người vụng về và đặt mối quan tâm của nhóm trước mối quan tâm cá nhân. |
Có thể là không quả quyết trong các trường hợp dặm chân tại chỗ. |
ĐIỀU TRA VIÊN NGUỒN LỰC |
Người có tính hiếu kỳ, cởi mở, hướng ngoại, có tính đổi mới và khám phá những điều mới lạ các cơ hội. Phát triển nhiều mối quan hệ. Đòi hỏi có mối quan hệ gần gũi với người dân, các kỹ năng trong việc sử dụng các nguồn lực và phù hợp với các nhóm quản lý. |
Quá lạc quan.Mất đi sự quan tâm một khi sự nhiệt tình ban đầu đã đi qua.Đòi hỏi các thách thức và không cần người kiểm tra cuối cùng. |
Vai trò hoạch định |
Các mặt mạnh |
Các mặt yếu kém còn tồn tại |
ĐƯA RA Ý TƯỞNG |
Sự sáng tạo và trí tưởng tượng khác biệt. Giải quyết nhanh các vấn đề khó khăn. |
Bỏ qua các yếu tố tình cờ, ngẫu nhiên.Quá tập trung vào hiệu quả truyền thông |
NGƯỜI GIÁM SÁT/ NGƯỜI ĐÁNH GIÁ |
Có nhận thức sáng suốt, thấu đáo và có chiến lược.Có thể nhìn thấy được tất cả các lựa chọn, và đưa ra các phán đoán chính xác. |
Thiếu khả năng gây ảnh hưởng cho người khác và điều hành công việc. |
CHUYÊN GIA |
Là người có suy nghĩ độc lập, tự giác, tận tâm. Cung cấp về kiến thức và các kỹ năng mà ít có người biết. |
Chỉ đóng góp lĩnh vực hẹp.Chuyên sâu vào các chuyên môn. |
Vai trò nhóm là do khả năng của một người và không gắn với chuyên môn của người đó. Một người có thể phối hợp vai trò chuyên môn của hộ lý nhãn khoa với vai trò nhóm của nhà đầu tư nguồn lực, các cơ hội khai thác các dịch vụ dựa vào cộng đồng. Hay nói cách khác, cũng một vai trò chuyên môn nhưng là một “người thực hiện” tốt hơn thì sẽ giỏi hơn khi đưa ra các ý tưởng cho một mô hình cung cấp dịch vụ mới ứng dụng vào thực tế.
Dr Belbin cũng đẩy mạnh khái niệm rằng không có người hoàn hảo nhưng có nhóm hoàn hảo. Một nhóm có khả năng duy trì và củng cố sự thành công khi nó hình thành dựa trên các kinh nghiệm, thông tin và sự đánh giá.
Nhóm theo “hàng ngang” và nhóm theo “hàng dọc”
Trong chương trình chăm sóc mắt để đạt đến mục tiêu Tầm Nhìn 2020 thì phải có nhóm theo “hàng ngang” và “hàng dọc”. Nhóm theo hàng ngang tổ chức theo kiểu phân công có nghĩa làm việc theo chức năng trong cùng một cấp điều hành ytế, ví dụ đơn vị mắt, khoa nhãn khoa. Nó tiêu biểu cho các vòng tròn đồng tâm với cùng số lượng nhân viên gia tăng trong các vòng tròn bên ngoài.
Nhóm hàng dọc xây dựng theo mô hình chức năng nhân viên với các vị trị điều hành khác nhau nhưng cùng chịu trách nhiệm cho toàn bộ khu vực địa lý hoặc đơn vị dân cư, ví dụ nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt là người đang làm việc cho ytế tuyến huyện.Có 2 loại nhóm này sẽ có các thành viên thuộc cả nhóm hàng ngang và hàng dọc.Trong bệnh viện bác sỹ nhãn khoa huyện có thể thuộc nhóm hàng ngang và các ytá tuyến huyện có thể thuộc nhóm quản lý ytế huyện.
Xây dựng nhóm
Nhóm ra đời không phải bằng sự tình cờ mà xuất phát từ nhu cầu. Giai đoạn đầu tiên là sự chia sẻ chiến lược, mục tiêu chung. Việc tiếp theo là xây dựng nhóm.Công việc theo dõi nhóm cũng gặp nhiều khó khăn.
Đối với nhóm hàng ngang:
·
Liệt kê các công việc chuyên môn và công nhận bổ sung công việc cho mỗi thành viên
·
Nhận thức sự phụ thuộc tương tác của mỗi thành viên để đạt được phần lớn mục tiêu
·
Xác định vai trò, trách nhiệm, mô tả công việc và chia sẻ thông tin
·
Công nhận vai trò và chức năng của các nhóm phụ tá, ví dụ nhóm điều hành phòng mổ, nhóm điều hành bệnh nhân ngoại trú
·
Đảm bảo sự phản hồi của các nhóm phụ tá trong nhóm chính
·
Giải quyết các xung đột tiềm tàn về quyền lợi và khuyến khích sự hợp tác của các thành viên với các nhóm khác, ví dụ giữa ytá trưởng nhãn khoa và bộ phận y tá bệnh viện.
BÀI HỌC ĐIỂN HÌNH Chương trình chăm sóc mắt quốc gia ở Gambia |
Mục tiêu của Chương trình chăm sóc mắt quốc gia ở Gambia là giảm mù lòa do đục TTT. Tuy nhiên, còn thiếu nguồn nhân sự đã được đào tạo và nhân sự cho việc đào tạo. Khái niệm nhóm hàng dọc được sử dụng cho nhóm phụ tá ytế cung cấp phẫu thuật đục TTT và các dịch vụ chăm sóc mắt khác tại mỗi cơ sở ytế chính. Nhóm chịu trách nhiệm chăm sóc sức khỏe mắt cho từ 150.000 đến 200.000 người dân.Vai trò, trách nhiệm, và giới hạn quản lý lâm sàn của cán bộ là được xác định. Họ được đào tạo về các kỹ năng quản lý để đảm nhận việc chăm sóc sức khỏe mắt cho người dân đã chọn và lãnh đạo các nhóm chăm sóc mắt cấp huyện. Việc giám sát bác sỹ nhãn khoa tiếp xúc với nhóm trong các cuộc chuyển giao để cung cấp dịch vụ, việc giám sát, hỗ trợ, cung cấp và việc đào tạo.Tốt nhất nên có bác sỹ nhãn khoa, giám đốc chương trình và kỹ thuật viên thiết bị tham gia vào cuộc chuyển giao này. Việc sử dụng khái niệm nhóm hàng ngang và hàng dọc đạt được kết quả như mong đợi trong tỉ lệ phẫu thuật 2000 ca đục TTT và các dịch vụ chăm sóc mắt hợp nhất từ tuyến xã đến tuyến huyện trong vùng ngoại ô Saharan quốc gia Châu Phi. Nhóm hàng dọc thông thường có các thành viên có cùng chức năng hoặc có chức năng tương tự. Khó khăn chính của các thành viên trong nhóm là khoảng cách xa. Việc trao đổi thông tin thường xuyên là rất cần thiết và các cuộc tiếp xúc để giải quyết các vấn đề, giám sát, hỗ trợ và đào tạo là thiết yếu để ngăn ngừa sự thóai hóa chuyên môn và đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn. |
Các chiến lược để hình thành văn hóa nhóm trong các chương trình chăm sóc mắt
Việc đào tạo bao gồm cả tư tưởng nhóm và kỹ năng xây dựng nhóm, xây dựng khả năng lãnh đạo và chiến lược trong phạm vi chương trình quản lý.
Việc đào tạo nhóm là khó khăn hơn việc đào tạo cho từng cá nhân, hướng đến mục tiêu hơn là việc truyền đạt kiến thức và kỹ năng cho một cá nhân, ví dụ mục tiêu của một chương trình hướng đến cung cấp các dịch vụ nhãn khoa cho trẻ sơ sinh thì sẽ đào tạo đội ngũ nhân viên dựa vào các bác sỹ nhãn khoa, kỹ thuật viên gây mê và ytá… Làm việc theo nhóm sẽ được củng cố do việc chia sẻ kinh nghiêm đào tạo giữa các thành viên.
Kết cấu của nhóm bao gồm sự đang xen nhân sự, ví dụ một nhóm chăm sóc mắt tuyến huyện theo hàng ngang bao gồm một bác sỹ nhãn khoa, 4 ytá nhãn khoa, tám ytá đa khoa, một tài xế, và một thư ký,… nhóm chăm sóc mắt theo hàng dọc bao gồm 1 bác sỹ nhãn khoa tuyến huyện, và 4 ytá trưởng nhãn khoa tuyến dưới huyện. Nhóm chăm sóc mắt xã theo hàng dọc gồm có một ytá trưởng nhãn khoa và các ytá nhãn khoa xã.
Việc kết nạp các thành viên vào thành một nhóm dựa trên nguyên tắc ngắn hạn hay dài hạn khi có nhu cầu cần thêm nhân sự.
Việc họp nhóm đều đặn hay theo lịch trình phụ thuộc vào các kế hoạch công việc, các mục tiêu tổng quan, những thành công, những thất bại, các sự kiện không thể tiên đoán trước, nhìn lại ”bài học” của các sự kiện, giải quyết các cuộc tranh luận và thống nhất giải pháp và kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo. Việc ghi chép toàn bộ biên bản của cuộc họp và sự luân phiên điều hành hỗ trợ nhóm duy trì sự tập trung và phát triển mỗi thành viên của nhóm.
Tổ chức các thành tích nổi bật của các thành viên trong nhóm
Hỗ trợ nhóm đồng thời cũng tôn vinh các cá nhân trong nhóm.
Liên kết nhóm hàng ngang với nhóm hàng dọc để liệt kê ra công việc mà đang tách rời việc chăm sóc của tổ chức với toàn thể người dân khi nhân viên phải có phạm vi chức năng giữa các cấp chăm sóc ytế và giữa việc chăm sóc cá nhân bệnh nhân với việc chăm sóc toàn dân.
Nhóm quản lý
Ở các quốc gia vấn đề khó khăn nhất là thiếu nguồn lực để quản lý cẩn thận nguồn tài chính và các tài liệu khác để duy trì sự hoạt động của chương trình. Một hệ thống quản lý tốt đảm bảo rằng nguồn nhân lực hiện có phải đầy đủ về chất lượng, số lượng cũng như việc thực hiện triển khai tốt và đồng thời họ có cơ sở vật chất và công nghệ để cung cấp các dịch vụ. Vai trò nhóm của Belbin trở nên đặc biệt thích hợp trong nhóm quản lý. Tầm nhìn 2020 đòi hỏi các thành viên của các nhóm có vai trò chức năng cũng như vai trò nhóm trong việc cung cấp dịch vụ.